Jakie są przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
W przypadku choroby refluksowej dochodzi do nadmiernego cofania się treści żołądkowej do przełyku. Zwykle problem leży w nieprawidłowo działającym dolnym zwieraczu przełyku. Jest to część mięśniówki przełyku, która w warunkach prawidłowych pozostaje stale obkurczona, rozluźniając się jedynie przy przełykaniu.
Nasz organizm wyposażony jest w skomplikowane mechanizmy zabezpieczające przed uszkodzeniem tkanek, zakażeniami i szkodliwym wpływem środowiska. Czasem jednak zawodzą one, doprowadzając do nieprzyjemnych, a często i niebezpiecznych dla zdrowia skutków.
Na działanie dolnego zwieracza przełyku mają wpływ m.in:
- unerwienie (do jego uszkodzenia dochodzi m.in w przebiegu cukrzycy i polineuropatii alkoholowej),
- hormony tkankowe, np. gastryna, motylina (ich wydzielanie stymulują niektóre pokarmy i napoje np. kawa, alkohol, czekolada),
- hormony płciowe (stąd częste występowanie refluksu u kobiet w ciąży),
- niektóre leki stosowane w leczeniu m.in. nadciśnienia, choroby wieńcowej, doustne środki antykoncepcyjne.
Duże znaczenie w powstawaniu refluksu odgrywa ciśnienie panujące w jamie brzusznej. Jego wzrost powoduje przemieszczanie się treści z żołądka do przełyku. Dzieje się tak np. podczas kichania, kaszlu, parcia. U osób otyłych lub z wodobrzuszem ciśnienie w jamie brzusznej jest stale podwyższone. Podobnie rzecz ma się z ciężarnymi, u których dochodzi również do rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku z przyczyn hormonalnych.
Dodatkową barierę dla refluksu stanowi przepona. Jest to mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej, przez który przechodzi przełyk. W przypadku występowania przepukliny przeponowej cofanie się treści pokarmowej jest ułatwione.
Przedostanie się treści pokarmowej do przełyku jest często odczuwane jako pieczenie, palenie, a nawet ból za mostkiem.
Uczucie to jest niedokładnie zlokalizowane, może promieniować do szyi, żuchwy, nadbrzusza, ręki lub pleców. Wiąże się z obecnością w przełyku trzewnych zakończeń nerwowych, które odbierają bodźce w inny sposób niż włókna unerwiające powierzchnię ciała.
Refluksowi może również towarzyszyć odczuwanie smaku kwaśnego (związanego z obecnością kwasu solnego z żołądka) lub gorzkiego (domieszka żółci – świadczy o zarzucaniu treści z dwunastnicy do żołądka). Spowodowane jest to przemieszczaniem się treści z żołądka do gardła i jamy ustnej, gdzie znajdują się kubki smakowe.
Jak widać, do występowania refluksu może przyczynić się wiele czynników. Ich identyfikacja i ukierunkowane na nie działanie znacząco ułatwiają diagnostykę i leczenie.
Lek. Magdalena Bochniak
